การวางแผนเกษียณอาจดูเป็นเรื่องไกลตัวสำหรับหลายคน เพราะเป็นการวางแผนในอีกสามสิบสี่สิบปีข้างหน้า ทั้งที่จริงแล้วการวางแผนเกษียณสำคัญพอๆ กับการวางแผนการเงินเลยทีเดียว เพราะเป็นการบริหารการเงินหลังเกษียณ เพื่อให้ใช้ชีวิตอย่างมีความสุข และมีเงินเพียงพอสำหรับกรณีฉุกเฉิน ซึ่งวัยเกษียณเป็นช่วงอายุที่หารายได้ได้ค่อนข้างยาก จึงควรมีเงินเก็บสำรองไว้ใช้ 

ข้อควรคิดก่อนเริ่มเกษียณ

อายุสำหรับเกษียณการทำงานขึ้นอยู่กับการวางแผนของแต่ละคน ถ้าตามวาระอาจจะ 60 หรือบางคน 45 ก็อยากเบรคช่วงวัยทำงานแล้ว ทำให้ต้องคิดต่อว่าหลังเกษียณจะหารายได้จากไหนเพื่อให้ในช่วงวัยนี้มีความสุขสบาย คำตอบก็คือ เงินเก็บในวัยทำงาน เงินส่วนนี้นี่เองที่จะทำให้ช่วงเกษียณของคุณสุขสบาย แต่ก่อนจะเริ่มเก็บเงินเกษียณต้องมีการเตรียมตัวให้พร้อมสำหรับการเก็บเงินก่อน

จะเกษียณตอนอายุเท่าไหร่

เหตุผลที่ช่วงอายุเกษียณสำคัญเพราะจะส่งผลต่อจำนวนเงินที่ต้องเก็บออมในแต่ละเดือน เช่น อายุ 25 อยากเกษียณช่วงอายุ 45 แสดงว่ามีเวลาเก็บเงินเพียง 20 ปี ยังไม่รวมถึงการสร้างฐานะและมีทรัพย์สินที่เพียงพอสำหรับครอบครัว เพราะวัยเกษียณไม่ควรมีหนี้สินแล้ว 

เนื่องจากเป็นวัยที่หารายได้ได้ค่อนข้างยาก หากมีภาระที่ต้องจ่ายอาจจะสร้างความเครียด ซึ่งส่งผลไม่ดีต่อวัยช่วงนี้อย่างมาก นอกจากนี้ระยะเวลาที่เก็บเงินเกษียณยังส่งผลต่อชนิดการลงทุน ดอกเบี้ยที่ได้รับ และมูลค่าที่ได้รับอีกด้วย 

อยากมีเงินใช้ต่อเดือนเท่าไหร่หากเกษียณอายุแล้ว

เมื่อทราบช่วงอายุแล้ว จะทราบจำนวนเงินก้อนทั้งหมดได้ก็เกิดจากจำนวนเงินต่อเดือนที่จะใช้ในวัยเกษียณ เช่น อยากมีชีวิตสุขสบายมีเงินดูแลลูกหลาน อาจจะวางที่ 30,000 บาทต่อเดือน (ขึ้นอยู่กับความพอใจแต่ละบุคคล) โดยคาดการณ์ว่าช่วงเกษียณของตนเองประมาณ 20 ปี แสดงว่าต้องมีเงินช่วงเกษียณประมาณ 7.2 ล้านบาท ภายใต้ระยะเวลาทำงานทั้งหมดที่มี 

เมื่อวิเคราะห์ตามความต้องการและรายได้ที่มี ก็จะทราบทันทีว่าจำนวนเงินที่มีปัจุบันพอไหวหรือเปล่า ต้องมีงานเสริม หรือลงทุนในความเสี่ยงที่สูงขึ้นอีกหรือไม่

ทั้งสองประเด็นนี้เป็นเรื่องที่จำเป็นมากสำหรับเตรียมตัววางแผนเกษียณ เพราะเป็นข้อมูลหลักที่นักวิเคราะห์การเงินจะวางแผนการเงิน หรือตัวคุณเองที่ต้องบริหารการเงินให้เงินทำงานให้ได้มากที่สุด ภายใต้รายได้ที่มี

ขั้นตอนการวางแผน

การวางแผนเกษียณในแต่ละช่วงอายุ จะมีการบริหารที่แตกต่างกัน เพราะในแต่ละช่วงพฤติกรรมและความเสี่ยงที่ได้รับจะแตกต่าง แต่ยังคงอยู่ในการบริหารสามส่วนใหญ่ๆ คือ เงินออม เงินใช้จ่าย หนี้สิน ซึ่งแต่ละช่วงวัยมีขั้นตอนการวางแผนเกษียณดังนี้

• ช่วงแรกเริ่มทำงาน

ช่วงนี้เป็นช่วงที่ดีสำหรับวางแผนเกษียณ เพราะจ่ายเบี้ยต่อเดือนน้อยแต่ได้ผลตอบแทนมหาศาล หรือเรียกว่า ยิ่งออมเร็วยิ่งได้ผลตอบแทนที่สูงตาม เพราะระยะเก็บออมเงินเกษียณนานเท่าไหร่ความยืดหยุ่นทางการเงินก็จะยิ่งสูงมากเท่านั้น ช่วงนี้เทคนิคการออมคือแบ่งเงินเป็นสองก้อนใหญ่ๆ คือ ใช้จ่าย และเงินออม 

เงินออมนี้อาจจะแบ่งเป็นเงินออมสำหรับยามฉุกเฉิน เงินสำหรับการลงทุนในอนาคต เงินออมสำหรับเกษียณ แบ่งสรรปันส่วนตามความสามารถถนัด เพราะเปอร์เซ็นต์การออมเงินไม่มีอะไรตายตัวขึ้นอยู่กับความสบายใจของผู้ออม

• ช่วงวัยกลางคน

ช่วงนี้ความจริงจังในการใช้ชีวิตค่อนข้างสูง การลองผิดลองถูกในการใช้ชีวิตน้อยลง ส่วนใหญ่เลือกที่จะลงทุนหรือหารายได้อื่นเพิ่มเพื่อให้รายได้ต่อเดือนสูงขึ้น เพียงพอสำหรับค่าใช้จ่ายต่อเดือน ทั้งนี้ในช่วงนี้ภาระในชีวิตจะเริ่มเยอะขึ้นทั้งมาจากครอบครัวและการใช้ชีวิตของตนเอง

เงินที่เริ่มแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ควรขยับเป็น 4 กลุ่มคือ ใช้จ่าย เงินออม หนี้สิน ลงทุน ทั้งสี่กลุ่มนี้เป็นกลุ่มเงินหลักที่จะถูกบริหารต่อเดือน อีกทั้งช่วงนี้การลงทุนสำหรับชีวิตจะเริ่มจริงจังขึ้น ทั้งทำประกันชีวิต ประกันสุขภาพ ให้ทั้งกับตัวเองและคนในครอบครัว (ส่วนใหญ่ช่วงเริ่มทำงานจะพึ่งพาประกันจากบริษัทมากกว่า) 

• ช่วงใกล้เกษียณ

ช่วงใกล้เกษียณเป็นช่วงที่คนส่วนใหญ่ให้ความสำคัญกับการเกษียณมากเป็นพิเศษ เพราะช่วงเปลี่ยนผ่าน ตรงนี้ถือเป็นการเปลี่ยนสำคัญของชีวิต การจะสร้างเม็ดเงินมหาศาลในเวลาอันสั้นส่วนใหญ่จะเป็นการลงทุนที่มีความเสี่ยงสูงข้อดีคือจะช่วยให้ได้เงินก้อน แต่ที่ระวังคือเงินก็สามารถหายไปในเวลาอันรวดเร็วเหมือนกัน แต่หากมีคู่คิดวางแผนการเงินที่ดี การลงทุนก็ไม่ใช่เรื่องยากเกินไป

สิ่งที่ต้องระวังในช่วงวัยเกษียณ

ในทุกวัยจะเผชิญปัญหาที่แตกต่างกัน แต่การรับมือปัญหาใดๆ ก็ไม่ใช่เรื่องยากหากมีการเตรียมตัวตั้งแต่เนิ่นๆ และแก้ปัญหาได้ตรงจุด โดยช่วงวัยเกษียณสิ่งที่ต้องระวังคือ

หนี้สิน

จากที่กล่าวไปว่าช่วงเกษียณควรอยู่ในช่วงปลอดหนี้เพราะเป็นวัยที่หารายได้ ได้ไม่เยอะจนไม่มีรายได้เลย บางคนเลือกใช้วิธีให้เงินทำงานแทน แต่บางคนก็มีเงินเก็บจากประกันสังคม หรือเงินออมในส่วนต่างๆ ทำให้เงินมีงบอยู่จำกัด การมีภาระผ่อนบ้าน ผ่อนรถ หรือสินทรัพย์ก้อนใหญ่ จะเป็นการเพิ่มความเสี่ยงในการบริหารเงิน แต่ไม่ใช่เรื่องน่ากลัวหากมีการวางแผนเกษียณแต่เนิ่นๆ สำหรับค่าใช้จ่ายส่วนนี้

การดูแลสุขภาพ

สุขภาพเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับวัยในช่วงนี้ การเลือกซื้อประกันสุขภาพเป็นวิธีดูแลตนเองที่ดีที่สุด เพราะดูแลทั้งสุขภาพชีวิตและสุขภาพทางการเงิน ความเสี่ยงด้านสุขภาพ จึงเป็นสิ่งที่ต้องได้รับการคุ้มครองไปพร้อมกับการวางแผนการเงิน

ไม่ว่าจะอยู่ในช่วงไหนความเสี่ยงเกิดขึ้นได้เสมอ การคุ้มครองแต่เนิ่นๆ คาดการณ์และหาวิธีป้องกันเป็นการแก้ปัญหาที่ต้นเหตุที่ดีที่สุด

การใช้ชีวิตช่วงเกษียณ

การใช้ชีวิตช่วงนี้เหมือนเป็นการชาร์จพลังชีวิตที่ต่อสู้มาในช่วงวัยทำงาน รวมถึงเป็นเสาหลักให้ครอบครัวอีกด้วย เพราะถึงแม้อายุจะมากขึ้นจนเกษียณแล้วแต่หน้าที่เสาหลักในครอบครัวยังคงอยู่เสมอ บางครอบครัวอาจจะให้รางวัลความสำเร็จของลูกหลานเป็นรถ ราคาหลายล้านบาท ซึ่งเงินส่วนนี้ควรถูกคิดไปกับเงินเกษียณในช่วงแรกเริ่มด้วย

นอกจากนี้ยังรวมถึงค่ารักษาพยาบาลที่สามารถเจ็บป่วยได้ตลอดเวลา บางคนอาจต้องคิดถึงขั้นตอนการดูแลรักษาและโรคที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต (โรคร้ายบางโรคคาดการณ์ได้จากญาติพี่น้องหรือโรคกรรมพันธ์) 

หากแนะนำการทำประกันสุขภาพควบคู่กับเงินเกษียณ หรือจะคิดว่าประกันสุขภาพเป็นเงินออมส่วนหนึ่งก็ได้ เพราะค่ารักษาพยาบาลในวัยนี้ค่อนข้างสูง การประหยัดเงินส่วนนี้ได้ก็เหมือนกับการคุ้มครองชีวิตและเงินเก็บที่สั่งสมมา

การวางแผนเกษียณก็เหมือนกับการซื้อความสุขในช่วงบ้านปลายชีวิต เป็นอีกช่วงสำคัญที่ไม่ใช่แค่ดูแลตนเองเท่านั้น แต่ยังรวมถึงสมาชิกในครอบครัวอีกด้วย หากคุณเริ่มคิดเรื่องวิธีวางแผนทางการเงินเพื่อการเกษียณ สามารถอ่านบทความ วางแผนการเงินเพื่อการเกษียณ หมดปัญหาภาระลูกหลาน วิธีช่วยให้ความฝันวัยเกษียณของคุณเป็นจริง